دکتۆر عارف گۆران پسپۆڕی نەخۆشییەکانی هەناو رایگەیاند، لە کۆی نزیکەی ٥٠ ملیۆن کەس کە تاوەکو ئێستا توشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون، کەمتر لە ٣٠ کەسیان بۆ دووەمجار توشی پەتاکە بوونەتەوە.
بەهۆی پەتای کۆرۆنا کە کاریگەری لەسەر ئابووری زۆرێک لە وڵاتان و کۆمپانیا جیهانییەکان دروستکردووە، کۆمپانیای ئەپڵ لەم مانگەدا ئایفۆنێکی هەرزان دەخاتە بازاڕەکانەوە.
ئێن ئاڕ تی گفتوگۆیەکی لەگەڵ دکتۆر دانێڵ فیڵد، سەرپەرشتیاری ئەو توێژینەوەیە ئەنجامدا کە لەسەر کۆنترین بەبەردبووی پەلەوەر ئەنجامیاندا و تێیدا، کۆنترین باوانی مریشک و پەلەوەر و باڵندەکانی ئەمڕۆ ئاشکراکرا
وتەبێژی ئاسیاسێڵ رایگەیاند، ئاسیاسێڵ ئامادەیە بۆ ئەوەی بگۆڕێت بۆ جیلی چوارەم 4G)) و تەنیا رەزامەندی حکومەتی عێراق ماوە بۆ بەردەستکردنی.
لە توێژینەوەیەکی نوێدا دەرکەوتووە، کە جگە لە جۆرەکانی نیاندەرتاڵ و دێنیسۆڤا، جۆرێکی دیکەش کە زانایان بە "تارماییە باوانەکان" ناویان بردووە، تێکەڵبوونیان لەگەڵ باوانی راستەوخۆی مرۆڤی ئێستاییدا ھەبووە.
تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئینستاگرام چەند خزمەتگوزارییەکی نوێی بۆ بەشی تایبەت بەو کەسانەی فۆڵۆوت کردوون زیادکردووە.
ڤایرۆسی کۆرۆنای نوێ بەڕاددەیەکی زۆر چین و بەشەکانی دیکەی وڵاتانی ئاسیادا بڵاودەبێتەوە، بەهۆی ئەوەی زۆر کەس تووشی بوون و ڤایرۆسێکی گوازراوەیە، دەبێت نیشانەکانی بزانرێت.
کوڕێکی تەمەن ١٧ ساڵانی ئەمریکی، هاوینی رابردوو وەکو خۆبەخش و بۆ فێربوون دوو مانگی رۆژەکانی لە یەکێک لە دامەزراوەکانی ناسا بەسەربردووە و رۆژێکیان کە تەماشای داتا نێردراوەکانی مانگێکی دەستکردنی کردووە،
پەنجا ساڵ لەمەوبەر نەیزەکێکی بچوک لە ئوستراڵیا کەوتەخوارەوە و لەگەڵ خۆیدا تۆزی ئەستێرەکەشی هەڵگرتبوو، ئێستاش کە زاناکان پشکنینێکی نوێیان بۆ کردووە، توانیویانە ئەوە بدۆزنەوە کە ئەو تۆزە کۆنترین مادەیە
گووگڵ ماپ تایبەتمەندییەکی نوێ کە لە شەواندا ڕێگا ڕووناک و ئاوەدانەکان دیاریدەکات، زیاد دەکات.
زانایانی بواری پەرەسەندنی بوونەوەران، لە لێکۆڵینەوەیەکی نوێدا لەسەر شەویلگەی ددانی گەورەترین ئەیپ (بوونەوەری بێ کلکی جیهانی کۆن) زانیاریان لەبارەی یەکێک لە باوانە نزیکەکانی مرۆڤەوە بەدەستهێنا.
وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی ڕێنماییەکانی خوێندنی باڵای لەبواری ماستەر و دکتۆرا بۆ ساڵی ٢٠١٩-٢٠٢٠ واژووکرد.
سەرخێڵ ڕەزا پزیشکێکی کوردە لە لەندەن، ڕێنماییەکی تایبەتی لەسەر نازۆری حەوز ئامادەکردووە، بەوھۆیەوە بووبە سەرۆکی یەکەمین ڕێنمایی جیھانیی تایبەت بە نەخۆشییەکانی حەوز.
سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ ڕایگەیاند، لە ئێستادا نەخۆشەکانی نەخۆشخانەی گشتی سەیدسادق، دەتوانن لە نەخۆشانەی منداڵان و منداڵبوونی ھەڵەبجە چارەسەر وەربگرن.
شێرپەنجە، کە بەشێک لە خەڵکیی وادەزانن نەخۆشییەکی نوێیە، بەڵام دێرینترین تۆماری ئەم نەخۆشییە دەگەڕێتەوە بۆ ٣٥٠٠ ساڵ لەمەوبەر کە شێرپەنجەی مەمک بووە لەناو یەکێک لە مۆمیاکراوەکانی میسری کۆندا.
ئاژانسی ئەنادۆڵی تورکی بڵاویکردووەتەوە، سێ زانای بواری پزیشکی بە ھاوبەشی خەڵاتی نۆبڵیان بۆ داھێنانێکی پزیشکی وەرگرت.
لە ئەنجامی توێژینەوەیەک کە لەسەر حاڵەتی دووچاربوون بە نەخۆشییەکانی شێرپەنجە کراوە، پزیشکانی سوید ئەو گروپە خوێنانەیان ئاشکراکردووە، کە مەترسی دووچاربوونیان بە نەخۆشی شێرپەنجە زیاترە.
ماڵپەڕی "هێڵس لاین"ی تایبەت بە هەواڵە پزیشکییەکان لیستی ئەو خواردنانەی بڵاوکردەوە، کە دەبنە هۆی دروستبوونی زیپکە و سوربوونەوەی پێست و کێشەکانی دیکەی پێست.
توێژینەوەیەکی ئەمریکی ئاماژە بەوەدەکات پیسبونی ژینگە بە ژاوەژاو وەکو دەنگی جوڵەی ئۆتۆمبێلەکان و فرۆکە و شەمەندەفەرەکان، ئەگەری توشبوونی مرۆڤ بە جەڵتەی دڵ زیاد دەکەن.
ئەگەر تۆ یەکێکیت لەوانەی بایەخ بە تەندروستیی خۆت دەدەیت لەپێناو پاراستنی لاشەت لە نەخۆشییەکان، یەکەم شت کە پێویستە خۆتی لێ بپارێزیت، لەو خۆراکانەوە دەستپێبکەیت کە ڕۆژانە دەیانخۆیت.
توێژینەوەیەکی ئەمریکی نوێ دەریخستووە، ئەو خۆراکانەی کە دەوڵەمەندن بە چەوری کاریگەری نەرێنیان هەیە لەسەر ئاستی وەچەخستنەوە لە پیاواندا.
توێژینەوەیەکی نوێ سەلماندووەتی خواردنی حەبی ڤیتامین دی و تەواوکارییەکانی نابنە ڕێگر لە دووچاربوون بە نۆرە دڵە و جەڵتەی مێشک یان نەخۆشییەکانی دڵ و خوێنبەرەکان.
ڕێکخراوى تەندروستى جیهانى یادى ڕۆژى جیهانى بنەبڕکردنى توتنى کردەوە و دە ڕاستیشى خستوەتە ڕوو.
بە گوێرەی ڕاپۆڕتێکی نوێی بڵاوکراوەی بریکاری فەڕەنسی بۆ خۆراک، ژینگەیی و تەندروستیی و سەلامەتیی پیشەیی، گڵۆپی بەهێزی لید (LED) دەتوانێت زیانی هەمیشەیی بە تۆڕی چاو بگەیەنێت و سوڕەکانی خەوتن تێکبدات.
پسپۆڕانی بواری تەکنەلۆژیا ئاشکرایانکرد، کۆمپانیای ئەپڵ خەمڵاندنێکی هەڵە و زیادەڕەویانەی پێشکەشکردووە سەبارەت بە بارگاویکردنەوەی باترییەکانی مۆبایلی ئایفۆن، بەڵام ئەپڵ ئەو لێکدانەوانەی ڕەتکردەوە.
زاناکانى بەریتانیا حەبى ( سیالیس ١٠) یان دۆزیوەتەوە کە جێگرەوەى ڤیاگرایە و بە (حەبە زەردەکە) ناوى دەرکردوە و چارەسەرى لاوازى سێکسى دەکات.
توێژینەوەیەکی نوێ دەریخستووە، نەمانی هەستی بۆنکردن بە تایبەت بۆنی بەهێزی وەک لیمۆ و پیاز، ئەگەری مردنی کتوپڕی بە دواوەیە، یاخود پەیوەندی هەیە بە نەخۆشی مەترسیدارەوە.
جیم برایدنستاین بەڕێوەبەری ئاژانسی هەواڵی ناسای ئەمریکا ڕایگەیاند، مەترسی پیاکێشان و بەرکەوتنی چەند هەسارۆکەیەک بە زەویدا لەئارادایە.
توێژینەوەیەکی نوێ ئاشکرایکردووە مۆبایلە هۆشمەندەکان کە لە ڕێگەی وای فایەوە بە ئینتەرنێتەوە بەستراونەتەوە کاریگەریی نەرێنییان هەیە لەسەر ئاستی وەچەخستنەوەی پیاوان، تەنانەت لەوانەیە بگاتە هۆکاری دووچارب
جایر بۆلسونارۆ، سەرۆکی بەرازیل دڵەڕاوکێی خۆی نیشاندا لە برینەوەی ئەندامی نێرینەی زیاتر لە هەزار کەس لە هەموو ساڵێکدا، لەناویاندا ئەو کەسانە هەن، کە لە گرنگیدان بە پاک و خاوێنییاندا کەمتەرخەم بوون.
بەگوێرەی توێژینەوەیەکی زانستی ئوسترالی، ئەو کەسانەی بۆ ماوەیەکی زۆر دادەنیشن، پێویستە ڕۆژانە بۆ ماوەی ٣٠ خولەک وەرزش بکەن، بۆئەوەی بەدووربن لە مەترسییە تەندروستییەکان.
ئاژانسی ناسای ئەمریکی ئاشکرایکرد، ئەستێرەیەکی بچووک کە توانای نزیکەی ١٥ ملیۆن کڵاوەی ئەتۆمی هەیە هەڕەشە لە زەوی دەکات.
بە گوێرەی توێژینەوەیەکی نوێ کە لەسەر پیاوان و ژنان لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئەنجامدراوە، دەریدەخات زیادخواردنەوەی خواردنەوە گازییە شیرینەکان ئەگەری مردنی کتوپڕ زیاتر دەکات.
بە گوێرەی پشکنیینەکانی"دی ئێن ئەی" کە بۆ ژمارەیەک منداڵ ئەنجامدراوە، دەرکەوتووە پزیشکێکی هۆڵەندی پسپۆڕ لە پیتاندندا، باوکی ڕاستەقینەی ٤٩ منداڵە، کاتێک بێ رەزامەندی خۆیان هێلکەی دایکی منداڵەکانی بە سپێ
ماڵپەڕی یۆرۆ نیوز کۆمپانیای ئەمازۆن ئاشکرایکرد، پلانی هەیە بۆ دامەزراندنی تۆڕێکی پەیوەندی بۆ دروستکردنی سێ هەزار مانگی دەستکرد، بە مەبەستی پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری ئینتەرنێتی زۆر خێرا.
لیمۆ یەکێکە لەو میوانەی کە بڕێگی باش لە پێکهاتە خۆراکییەکانی تێدایە و توانایەکی بەهێزی هەیە لە پتەوکردن و گەشەکردنی لاشەی مرۆڤ بەشێوەیەک توێژەرەوەکانی زانکۆی ئۆهایۆی ئەمریکا ئاماژە بەوە دەکەن بۆنکردنی
کۆلێژی ئەمریکا بۆ نەخۆشییەکانی دڵ و کۆمەڵەی دڵی ئەمریکا لە کۆبوونەوەی ساڵانەی خۆیدا کە بەم دواییانە ئەنجامدراوە، چەند ڕینماییەکی نوێی ئاشکراکردووە بۆ خۆپاراستن لە نەخۆشییەکانی دڵ.
بەپێی توێژینەوەیەک کە بڵاوکراوەتەوە لە ٢١ی شوبات لە ژێر ناونیشانی "پێداچوونەوەی دانیشتوان و گەشەسەندنی"، لە سەرەتای ساڵی ٢٠٠٠وە ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا زۆرترین رێژەی مردن بەهۆی زیادەڕۆیی کردن ل
زاناکانی ناسا ئاماژەیان بەوە کردووە، بە خێرایی ٤٨ هەزار و ٩٥٩ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا هەسارۆکەیەک بەڕێوەیە بەرەو ڕووی زەوی.
ڕێکخراوی تەندروستیی جیهانی ناسراو بە (WHO) ڕایگەیاند، بڵاوبوونەوەی توشبووانی نەخۆشیی سورێژە و مردنیان لە جیهاندا لە بەرزبوونەوەدایە، ئەم پاشەکشێیەش وایکردووە پێشکەوتنی چەند ساڵی ڕابردوو کە لە بواری ڕو
چەند کاتژمێرێکی دیکە هەوادارانی جوڵەی ئەستێرە و هەسارەکان لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە تا ئەوروپا، چاودێریی دیاردەیەکی ناوازە دەکەن، کە بریتییە لە مانگگیرانی تەواوەتی، بەو مەرجەی ئاسمان ساماڵ ب
لە دوای نزیکەی ٢٠٠ ڕۆژ کەشتیوانێکی ئەڵمانی لە بۆشایی ئاسمانەوە گەرایەوە سەر زەوی و ڕایگەیاند" بۆ بەسەربردنی جەژنی سەری ساڵ لەگەڵ خێزانەکەم گەراومەتەوە سەر زەوی".
بەمەبەستی گفتوگۆکردن دەربارەی شێوازەکانی چاندنەوەی ددان و خستنەڕووی چەندین توێژینەوەی زانستیی لەو بوارەدا، کۆنفرانسی ساڵانەی چاندنەوەی ددان لە شاری هەولێر دەستیپێکرد و ماوەی دوو رۆژ دەخایەنێت.
ڕێگەی خەوتنی کەسێك لە کەسێکی دیکە جیاوازە و دەکرێت شێوازی خەوتن بکرێت بە خوویەك هەندێك کەس شەوانە بە هەمان شێوە بخەون بەبێ ئەوەی ئاگاداربن ڕەنگە زیانیان پێبگەیەنێت.
بۆ یەکەمجار لە مێژووی پزیشکیدا و لە وڵاتی بەرازیل، پاش ئەوەی لە ڕێگەی نەشتەرگەرییەوە ژنێک منداڵدانی ژنێکی تری بۆ گواسترابوویەوە، منداڵەکەی هاتە دونیاوە.
مۆزه‌خانه‌ی سروشتی به‌ریتانی له له‌نده‌ن یه‌كێكه له دامه‌زراوه دێرن و پڕ كاریگه‌ریه‌كانی جیهانی زانست و مێژووی زانستی. كاتێك پێ ده‌نێیته هۆڵی سه‌ره‌كی مۆزه‌خانه‌كه‌وه، جگه له ئێسكی نه‌هه‌نگێك
ئاژانسى رۆیتەرز بڵاویکردەوە، زانایان هۆشدارییانداوە لەوەى گۆڕانى کەشوهەوا لە سەر ئاستى جیهان خەڵک روبەروى بەرزبوونەوەى پلەکانى گەرما دەکات، ئەوەش وادەکات زیاتر روبەروى توشبوون بە نەخۆشییەکانى دڵ وگەرو
شێرپەنجە، یەکێکە لەو نەخۆشیانەی چەندین قسەی راست و ناڕاستی لەبارەوە دەکرێت کە تەواو جیاوازە لەو پێوەر و بنەمایانەی لەرووی زانستییەوە پشتڕاستکراونەتەوە. لەو ھۆکارانەی کە بنەمای زانستیان نییە و خەڵک بڕ
بە مەبەستی تێگەیشتن لە دیوی ناوەوەی ھەسارە سورەکە؛ ناسا بە سەرکەوتوویی رۆبۆتێکی بەناوی "ئینسایت" لەسەر ھەسارەی مەریخ جێگیرکرد، ئەمەش ھەشتەمین جارە لە مێژووی مرۆڤایەتییدا ئامێرێکی ئاسمانیی لەسەر ھەسارە
بەپێی ھەواڵێکی ماڵپەری بی بی سی نیوز ؛ بەشە چاپکراوەکان بریتیبوون لە ئێسک و ماسولکە و کڕکڕاگە و کاتێک لە لەشی ئاژەڵان موتوربە کراون بەشێوەیەکی ئاسایی کاریان کردووە. ئەو دۆزینەوەیە لە بڵاوکراوەی زانستی